قرائت (حدیث)قرائت، از اصطلاحات علم حدیث و از طرق تحمل حدیث بوده و به معنای خواندن حدیث نزد استاد و شیخ‌الحدیث می‌باشد. ۱ - تعریفطریق تحمّل «قرائت»، عبارت است از خواندن حدیث نزد استاد و شیخ‌الحدیث که از آن تعبیر به «عرض» شده است؛ زیرا راوی حدیث، قرائت خود را از حدیثی که شنیده، بر استاد خود عرضه، و او استماع می‌کند. از این جهت که بر گفتار و شنیدار متکی است، شبیه سماع است. با این تفاوت که در سماع سخن از شیخ و شنیدن از سوی راوی انجام می‌گیرد، اما در قرائت بر شیخ، روایت از سوی راوی خوانده می‌شود و شیخ به استماع آن می‌پردازد. به این گونه تحمل در اصطلاح محدثان پیشین «عرض» گفته می‌شده است؛ زیرا راوی در حقیقت روایت را بر شیخ عرضه می‌کند و چنین شیوه‌ای زمانی قابل اعتنا است که شیخ پس از شنیدن، صحت آن را مورد تایید قرار دهد. ۲ - اعتبار قرائتدرباره میزان اعتبار قرائت بر شیخ اختلاف وجود دارد: برخی آن را بالاتر از سماع و برخی برابر با سماع می‌دانند، ولی نظر اکثر محدثان آن است که قرائت بر شیخ در درجه‌ای پس از سماع قرار دارد. [۱]
مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة، ج۳، ص۸۷-۹۳.
از سوی دیگر گفته اند: راوی می‌بایست روایتی را که از این طریق تحمل شده به هنگام نقل با عباراتی؛ هم چون «قرات علی فلان فاقر به» نوع حدیث را روشن سازد. [۲]
مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة، ج۳، ص۹۵.
شهید ثانی می‌گوید: فی القرائه علی الشیخ ... و یسمّی عند اکثر القدماء المحدّثین: العرض، لأنّ القاریء یعرضه علی الشیخ سواء کانت القرائه من حفظ الراوی أو من کتاب. ۳ - مراتب قرائت حدیثقرائت حدیث نیز از نظر رتبه دارای مراحلی می‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها چنین است: ۱. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن کتاب برای استاد حدیث، به شکلی که آن متن در اختیار استاد هم هست و ضمن خواندن، مقارنه و تطبیق انجام می‌شود و استاد متن و قرائت شاگرد را در پایان تأیید می‌کند. ۲. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن کتاب برای استاد حدیث، به شکلی که استاد آن متن را به حافظه دارد و آن را مرور و سپس تأیید می‌کند. ۳. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق آن توسّط استاد از متن کتاب و تأیید آن. ۴. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق استاد نیز بر حافظه و تأیید آن توسّط استاد به جهت صحّت و درستی قرائت راوی. ۴ - الفاظ قرائتدر طریق تحمّل قرائت، غالباً از الفاظ ذیل استفاده می‌شود: «قرأت علی فلان» یا «قریء علیه و أنا أسمع فأقرّ الشیخ به». [۴]
مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة، ج۳، ص۸۳- ۸۵.
شهید ثانی می‌گوید: «فی عبارات العرض و هی علی مراتب، الرتبه الأولی: و العباره عن هذه الطریق أن یقول الراوی إذا اراد روایه ذلک: قرأت علی فلان او قریء علیه و أنا أسمع فاقرّ الشیخ به، أی لم یکتف بالقرائه علیه و لا بعدم انکاره و لا باشارته بل تلفّظ بما یقتضی الاقرار بکونه مروبه. در قرائت بر شیخ اگر نسخه و متن اصلی، در دست فرد موثّق دیگری است و شیخ هم آن را حفظ دارد و به هنگام قرائت راوی برای شیخ، آن فرد ثقه هم، قرائت آن راوی را استماع و سپس تأیید می‌کند، در این صورت، چنین طریقی از قرائت از اهمیّت بیشتری برخوردار است. در قرائت بر شیخ، رؤیت او شرط نیست، بلکه اطمینان به استماع و تأیید او کافی است. ۵ - عناوین مرتبططرق تحمل حدیث؛ اصطلاحات رایج محدثان؛ اصطلاحات حدیثی. ۶ - پانویس
۷ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اصطلاحات حدیثی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۲۹. سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تحمل حدیث، شرایط و طرق آن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۲۹ رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | طرق تحمل حدیث
|